Metabool syndroom (MetS)

Het metabool syndroom ook MetS genoemd is één van de meest bekende welvaartsziekte. Het is een aandoening waarbij een verstoring is in de verdeling tussen energieverbruik en energie opname.
Het ontstaat in de stofwisseling oftewel het metabool systeem. Metabole flexibiliteit geeft de mate aan waarin ons lichaam kan reageren op veranderingen in voeding.
Als te lang een disbalans aanwezig is tussen wat het lichaam nodig heeft en aangeboden krijgt, dan kan het metabool syndroom uiteindelijk ontstaan.

De meest voorkomende symptomen bij metabool syndroom :

• Vermoeidheid (vaak erger na het eten)
• Slaperigheid overdag
• Gebrek aan concentratie
• Slecht geheugen
• Niet stressbestendig
• Grote behoefte aan suikers
• Overmatige transpiratie
• Vaker plassen
• Droge mond en vaker dorst
• Terugkerende ontstekingen
• Seksuele disfunctie (libido laag, erectiestoornis)

Metabool syndroom komt vandaag de dag steeds vaker voor; wereldwijd wordt uitgegaan van zo’n 25% van de bevolking.
De redenen waarom steeds meer mensen metabool syndroom krijgen, lijken samen te hangen met een zogenaamde ‘Westerse leefstijl’, die zich kenmerkt door: weinig lichaamsbeweging, veel bewerkte voeding, veel suiker en veel eetmomenten .
Deze leefstijl leidt tot ‘risicofactoren’ die de kans op het ontwikkelen van metabool syndroom vergroten.

De belangrijkste risicofactoren voor het ontwikkelen van metabool syndroom:

1. Te veel vetweefsel in de buikstreek (abdominale obesitas)
2. Verhoogde bloedspiegel: (Triglyceriden: meer dan 2,1 nmol/l; LDL-cholesterol: meer dan 3,5 nmol/l)
3. Verlaagde bloedspiegel van HDL-cholesterol: minder dan 0,9 nmol/l;
4. Verhoogde bloeddruk: hoger dan 140/90;
5. Hyperinsulinemie: verhoogd bloedsuikerwaarde van ≥100 mg/dl (5,5 mmol/l) in het bloed en
6. Insulineresistentie.

Deze zes risicofactoren zijn vrij goed meetbaar en te toetsen aan de genoemde richtlijnen of grenswaarden. Er zijn echter meer relevante risicofactoren die wat minder makkelijk meetbaar en vaak ook minder makkelijk of direct zichtbaar of identificeerbaar zijn.

Andere risicofactoren

• Erfelijke aanleg voor een verminderde gevoeligheid voor insuline en/of genen die de kans op overgewicht en obesitas vergroten
• Chronische laaggradige ontstekingen
• Verhoogde oxidatieve stress (veel vrije radicalen ten opzichte van antioxidanten)
• Verslechtering van de kwaliteit van de vaatwanden
• Meer kans op stollingen in het bloed

Echter, meer dan de helft van de kans op metabool syndroom is te wijten aan een verkeerd voedingspatroon en andere leefstijl gerelateerde factoren.
Verschillende combinaties van teveel (geraffineerde) koolhydraten, teveel verzadigde vetten en transvetten, teveel calorieën, onvoldoende groenten en fruit, teveel koffie en/of alcohol, onvoldoende inname van voedingsvezels en essentiële voedingsstoffen, roken, een zittende leefstijl, slaaptekort en chronische stress kunnen de pathofysiologische processen initiëren en versnellen .

Metabool syndroom leidt tot een toegenomen kans op anders chronische klachten en degeneratieve aandoeningen, zoals: 

• diabetes type 2
• hart- en vaatziekten (o.a. kransvatziekte, hartfalen, myocardinfarct, beroerte)
• obesitas
• osteoporose
• osteoartritis
• jicht
• cognitieve achteruitgang
• ziekte van Alzheimer
• sub- en infertiliteit
• seksuele disfunctie (erectiestoornis, laag libido)
• chronische vermoeidheid
• chronische stress
• depressie

Risico op ernstig(er) verloop COVID-19 infectie

Recent onderzoek, gepubliceerd op 21 december 2021 (bron), laat zien dat mensen met metabool syndroom ook een aanzienlijk groter risico lopen om ernstig ziek te worden bij een COVID-19 infectie.
Bij het onderzoek waren 46.000 patiënten betrokken, opgenomen in 181 ziekenhuizen in 26 landen. De patiënten met COVID-19, die tevens last hadden van een combinatie van hoge bloeddruk, overgewicht, diabetes of andere kenmerken die met metabool syndroom worden geassocieerd, hadden een veel grotere kans op zogenaamde ‘Acute Respiratory Distress Syndrome (ARDS), acute, ernstige ademhalingsproblemen en overlijden.

Het onderzoek onder leiding van Dr. Joshua Denson, toonde aan dat als COVID-patiënten in de ziekenhuizen verhoogd cholesterol, hoge bloeddruk, milde obesitas, diabetes of pre-diabetes hadden, zij een kans van één op vier hadden om acute, ernstige ademhalingsproblemen te ontwikkelen.
Tevens vond men van alle patiënten die ademhalingsondersteuning kregen, de minst positieve resultaten bij degenen met metabool syndroom.

In een gelieerd onderzoek van de Universiteit van Tulane, werden nog eens 5.069 patiënten, waarvan 17,5% met metabool syndroom, vergeleken met 23.971 patiënten, zonder metabool syndroom. De patiënten met metabool syndroom hadden een 36% grotere kans om ernstige, acute ademhalingsklachten te ontwikkelen, 20% meer kans om in het ziekenhuis te overlijden, meer dan 30% meer kans om op de IC te komen en 45% meer kans om aan de beademing te komen.
In totaal, overleed meer dan 20% van de patiënten met metabool syndroom in het ziekenhuis, 20% ontwikkelde ernstige ademhalingsproblemen en zo’n 50% belandde op de IC. Van de COVID-19-patiënten in het ziekenhuis zonder metabool syndroom overleed ongeveer 16%, kreeg 12% acute, ernstige ademhalingsproblemen en kwam zo’n 36% op de IC terecht.

Wat kun je zelf doen aan metabool syndroom?

1. Vind de oorzaak hormonaal of vanuit andere systemen!
2. Val in lichaamsgewicht af (7% vermindering geeft al verbetering in metabolisch profiel)
3. Zorg voor gezonde voeding (vermijd suikers, E-nummers, transvetten, voeding die je niet goed kunt verteren)
4. Zorg voor stress reductie
5. Werk aan goede slaap, goed bioritme. 
6. Zorg voor voldoende beweging, eventueel nuchter bewegen in de ochtend om de bloedsuikerspiegel te helpen
7. Uiteraard is er meer te doen ook met supplementen & kruiden v.w.b. de cholesterol en bloeddruk, altijd in overleg met een therapeut en /of arts